)
Ακόμα δεν «βγήκε από το αυγό» και θέλει να είναι το αφεντικό!
Έχετε την εντύπωση ότι σας σέρνει από τη μύτη και δεν ξέρετε πώς να βάλετε όρια και ποια τιμωρία θα το συμμορφώσει. Το μυστικό είναι: ψυχραιμία!
Στα πλαίσια της διαπαιδαγώγησης η τιμωρία και η πειθαρχία είναι έννοιες που πολλές φορές συγχέονται. Στην πραγματικότητα όμως διαφέρουν σε μεγάλο βαθμό. Η πειθαρχία έχει περισσότερο εκπαιδευτικό χαρακτήρα και αφορά στην καθοδήγηση του παιδιού και στην εκμάθηση ασφαλών συμπεριφορών και αυτοελέγχου. Αντίθετα, όταν τιμωρούμε αναλαμβάνουμε το ρόλο ''του αστυνομικού'', που επιδιώκει να συμμορφώσει το παιδί και να το καταστήσει υπάκουο.
Σε γενικές γραμμές, η πειθαρχία είναι καταλληλότερη από την τιμωρία, επειδή διδάσκει άμεσα δεξιότητες που αφορούν στην αποδεκτή και επιθυμητή συμπεριφορά. Η πειθαρχία αυξάνει την αυτοεκτίμηση, επιδεικνύει σεβασμό, ενθαρρύνει και διδάσκει δεξιότητες αντιμετώπισης δύσκολων καταστάσεων. Αντίθετα, η τιμωρία μειώνει, ντροπιάζει, θυμώνει και αποθαρρύνει το παιδί.
Πριν θέσετε τους κανόνες πειθαρχίας στο παιδί σας, θα πρέπει να λάβετε υπ’ όψιν σας και την ηλικία του.
Εννοείται πως δεν φερόμαστε το ίδιο σε ένα μωρό με ένα νήπιο. Η Ruth Peters παιδαγωγός και συγγραφέας του βιβλίου It’s Never Too Soon to Discipline μας δίνει τους σωστούς κανόνες πειθαρχίας σε κάθε ηλικία.
1 έτους:
Στην ηλικία αυτή τα μωρά είναι περίεργα, δραστήρια κάποιες φορές υπερδραστήρια και βασική τους δουλειά είναι να εξερευνούν το περιβάλλον. Αρχίζουν να μιλάνε και προσπαθούν να βάλουν σειρά στις λέξεις. Ακόμη κι αν δεν ξέρουν τι σημαίνει «όχι» το χρησιμοποιούν συνεχώς. Τώρα αρχίζουν να καταλαβαίνουν πως λειτουργούν τα πράγματα γύρω τους. Και ότι το βάζο θα σπάσει αν το κλοτσήσουν.
Στρατηγική:
Ένας σταθερός τόνος στη φωνή και μια σοβαρή έκφραση στο πρόσωπό σας αρκεί για να τα «συμμορφώσει» μια που στην ηλικία αυτήν δεν κατανοούν ακριβώς την έννοια της τιμωρίας. Μην αντιδράτε υπερβολικά και με φωνές, γιατί το μόνο που θα καταφέρετε είναι να τα τρομάξετε. Επειδή στην ηλικία αυτή δεν θυμούνται τι έκαναν πριν από δύο ώρες θα πρέπει να οπλιστείτε με υπομονή και να είστε έτοιμες για επανάληψη της σκανταλιάς τους. Κάντε focus στην πρόβλεψη. Για να μην χρειαστεί να βγείτε εκτός εαυτού εξαφανίστε από το οπτικό τους πεδίο οποιοδήποτε εύθραυστο αντικείμενο. Χρησιμοποιήστε την τακτική του αντιπερισπασμού. Αν δηλαδή το μωρό σας επιμένει να τραβάει το τραπεζομάντιλο, για να δει πως σπάνε τα πιάτα στρέψτε την προσοχή του σε κάτι άλλο λιγότερο επικίνδυνο.
Ένας σταθερός τόνος στη φωνή και μια σοβαρή έκφραση στο πρόσωπό σας αρκεί για να τα «συμμορφώσει» μια που στην ηλικία αυτήν δεν κατανοούν ακριβώς την έννοια της τιμωρίας. Μην αντιδράτε υπερβολικά και με φωνές, γιατί το μόνο που θα καταφέρετε είναι να τα τρομάξετε. Επειδή στην ηλικία αυτή δεν θυμούνται τι έκαναν πριν από δύο ώρες θα πρέπει να οπλιστείτε με υπομονή και να είστε έτοιμες για επανάληψη της σκανταλιάς τους. Κάντε focus στην πρόβλεψη. Για να μην χρειαστεί να βγείτε εκτός εαυτού εξαφανίστε από το οπτικό τους πεδίο οποιοδήποτε εύθραυστο αντικείμενο. Χρησιμοποιήστε την τακτική του αντιπερισπασμού. Αν δηλαδή το μωρό σας επιμένει να τραβάει το τραπεζομάντιλο, για να δει πως σπάνε τα πιάτα στρέψτε την προσοχή του σε κάτι άλλο λιγότερο επικίνδυνο.
2 ετών:
Η ζωή στην ηλικία αυτή θυμίζει συναισθηματικά τρενάκι του λούνα παρκ. Τώρα αρχίζει να κατανοεί τα συναισθήματά του και να πειραματίζεται με αυτά σε σχέση με τους άλλους. Τι θα συμβεί αν αρνηθώ να φορέσω τα παπούτσια μου; Είναι λίγο μπερδεμένα σε σχέση με τις δυνάμεις τους. Άλλοτε τις υπερεκτιμούν άλλοτε τις υποτιμούν και εκνευρίζονται. Ανακαλύπτουν πως δεν μπορούν να κάνουν ότι θέλουν και πάλι εκνευρίζονται.
Η ζωή στην ηλικία αυτή θυμίζει συναισθηματικά τρενάκι του λούνα παρκ. Τώρα αρχίζει να κατανοεί τα συναισθήματά του και να πειραματίζεται με αυτά σε σχέση με τους άλλους. Τι θα συμβεί αν αρνηθώ να φορέσω τα παπούτσια μου; Είναι λίγο μπερδεμένα σε σχέση με τις δυνάμεις τους. Άλλοτε τις υπερεκτιμούν άλλοτε τις υποτιμούν και εκνευρίζονται. Ανακαλύπτουν πως δεν μπορούν να κάνουν ότι θέλουν και πάλι εκνευρίζονται.
Στρατηγική: Προσπαθήστε να του δώσετε να καταλάβει ότι δεν είναι εκείνος ο αρχηγός. Βάλτε όρια χωρίς πισωγυρίσματα. Δώστε του απλές επιλογές και μην υπερεκτιμάτε αυτά που μπορεί να κάνει. Το βασικό είναι να του δώσετε την ευκαιρία να συνεργαστεί μαζί σας. Επίσης πρέπει να κατανοήσετε πως ότι κάνει το κάνει για να σας τεστάρει. Βοηθήστε το να αρχίσει να διαχειρίζεται τα συναισθήματά του. Αν αρχίσει να χτυπάει, μάθετέ το πώς η πράξη αυτή πονάει.
3 ετών:
Είναι η ηλικία που αρχίζουν να διεκδικούν την ανεξαρτησία τους. Τώρα πρόκληση γι’ αυτό είναι να προσπαθεί να ελέγχει τα συναισθήματα του. Έχουν άποψη για πολλά. Αρνούνται να κάνουν μπάνιο, να φορέσουν παπούτσια, να ντυθούν ή να φάνε κάποιο φαγητό. Αρχίζουν να κατανοούν τι είναι αιτία και τι αποτέλεσμα. Κάνουν μια ζημιά και περιμένουν την τιμωρία. Τα νεύρα ακόμη είναι συχνά, αλλά πιο σύντομα. Τώρα αρχίζουν να διαχειρίζονται κάπως τον θυμό τους.
Στρατηγική: Να τους δίνετε δικαιοδοσία και να τους βάζετε καθήκοντα. Εξηγήστε τους με απλά λόγια τι περιμένετε από αυτά. Αρχίστε το μάθημα της καλής συμπεριφοράς. Παίξτε μαζί τους κάποια παιχνίδια ρουτίνας. Για παράδειγμα βάλτε ένα τραγούδι και ζητήστε του να τελειώσει τη συγκεκριμένη δουλειά μόλις τελειώσει το τραγούδι. Και φυσικά επαναλάβετε την συγκεκριμένη διαδικασία. Μην έχετε μεγάλες προσδοκίες. Ένα τρίχρονο παιδί δεν μπορεί να καταλάβει ακριβώς την έννοια του χρόνου.
4 ετών:
Μαθαίνει να αποδέχεται κανόνες. Μιμείται τη συμπεριφορά των σημαντικών ενηλίκων. Μπορεί να αναλάβει απλές ευθύνες και μπορεί τις περισσότερες φορές να κάνει κάτι εκ περιτροπής. Λατρεύει να χρησιμοποιεί τη λέξη «όχι». Ενδιαφέρονται πολύ για τα παιχνίδια και τις δραστηριότητες. Εξαιτίας αυτού σταματούν να σας προσέχουν και να σας ακούν. Επιδεικνύουν μια τεράστια επιμονή, μια που τώρα είναι περισσότερο ικανά να σκεφτούν αυτό που θέλουν και να το υπερασπιστούν με σθένος. Καμιά φορά λένε ψέματα, όχι από πρόθεση, αλλά επειδή έχουν μια περίεργη αίσθηση της αλήθειας. Και δεν καταλαβαίνουν ότι το να λες ψέματα είναι κακό.
Στρατηγική: Αποφύγετε την επίδειξη δύναμης και υιοθετήστε μια στρατηγική ευγένειας. Δώστε του τον χρόνο που χρειάζεται. Αν ας πούμε περνάει καλά με τους φίλους του μην τον παίρνετε βιαστικά. Αγνοήστε τις υστερίες του. Παραμείνετε ψύχραιμοι και με χαμηλή φωνή θέστε και πάλι τους κανόνες σας. Μην επικεντρώνεστε ποτέ στις στριγκλιές του γιατί τότε θα γίνουν πιο δυνατές. Χειριστείτε ήρεμα τα ψέματα του. Μην δείχνετε στους άλλους ότι ντρέπεστε γι’ αυτά. Και ποτέ μην του πείτε ότι ντρέπεστε για το ίδιο.
5 ετών:
Η κοινωνικότητα τους αρχίζει να αναπτύσσεται. Πρόκληση γι’ αυτά τώρα είναι να ισορροπήσουν τις δικές τους ανάγκες με αυτές των γύρω τους. Γενικά αρνούνται να κάνουν μπάνιο, να τηρήσουν οποιοδήποτε πρόγραμμα, χρησιμοποιούν απρεπές λεξιλόγιο, αρνούνται να έρθουν μαζί σας στα μαγαζιά και όταν έρθουν αρνούνται να μείνουν.
Στρατηγική: Τηρείτε ευλαβικά τις όποιες συνέπειες, παρά τις αντιδράσεις που θα αντιμετωπίσετε. Αν υποχωρήσετε από τις θέσεις σας, το παιδί θα καταλάβει πως με τον ένα ή τον άλλο τρόπο μπορεί να σας ξεφύγει. Αν όμως γνωρίζουν ακριβώς τι περιμένετε από αυτά και τι συνέπειες θα έχουν αν δεν το κάνουν, μπορούν να προβλέψουν το αποτέλεσμα των επιλογών τους. Και αυτό τους δίνει ένα αίσθημα ελέγχου. Αποφύγετε λοιπόν τον πειρασμό να κάνετε τα στραβά μάτια έστω και για μία φορά. Ίσως χρειαστεί να πείτε κάτι 50 φορές μέχρι να μάθει το παιδί σας να υπακούει. Αξίζει όμως τον κόπο αυτού του είδους η επανάληψη.
Συνοψίζοντας:
Μην ωρύεστε: Αυτός που υψώνει τη φωνή, ουρλιάζει ή στριγκλίζει «πέφτει» στα μάτια των παιδιών και χάνει το κύρος του. Ένας πιο μετριοπαθής και ουσιαστικός τόνος πείθει περισσότερο. Ακόμα και τα παιδιά.
Επικεντρωθείτε στο συγκεκριμένο: Όταν μαλώνουμε τα παιδιά, καλό είναι να περιοριζόμαστε στο συγκεκριμένο και να μην αναμοχλεύουμε το παρελθόν. Μην τα προσβάλλετε! Μην ξεχνάτε ποτέ την παλιά συμβουλή που μας προτρέπει να μην κριτικάρουμε το πρόσωπο αλλά την πράξη. Γι’ αυτό, αποφύγετε να χρησιμοποιείτε εκφράσεις του τύπου «Δεν είσαι καλό παιδί» και προτιμήστε εκφράσεις όπως «Αυτό που έκανες δεν είναι καλό».
Όχι μεγάλες κατσάδες: Με τις συνεχείς κατσάδες δεν καταφέρνετε τίποτα. Γι’ αυτό, μην γίνεστε επίμονοι. Όσο πιο μικρής διάρκειας είναι η κατσάδα, τόσο πιο γρήγορα αποτελέσματα έχει. Όσο η κατσάδα διαρκεί σε χρόνο, υπάρχει ο κίνδυνος να μετατραπούμε σε κλόουν που δεν τον παίρνει κανείς στα σοβαρά.
Λέμε ΟΧΙ στη σωματική τιμωρία!
Στις 24 Ιανουαρίου 2007 τέθηκε σε ισχύ ο Ν. 3500/06, ο οποίος με το άρθρο 4 απαγορεύει την άσκηση σωματικής βίας σε βάρος ανηλίκου ως μέσο σωφρονισμού στο πλαίσιο της ανατροφής.
Tο «Δίκτυο για την Πρόληψη και Καταπολέμηση της Σωματικής Τιμωρίας στα Παιδιά», το οποίο συντονίζει ο «Συνήγορος του Παιδιού», δημοσιοποιεί το «Δεκάλογο κατά της Σωματικής Τιμωρίας στα Παιδιά»:
1. Τα παιδιά, όπως και οι μεγάλοι, έχουν δικαίωμα στην προστασία από κάθε μορφής βία. Η σωματική τιμωρία είναι μία μορφή βίας.
2. Το ξύλο, το χαστούκι, το τράβηγμα του αυτιού και γενικά η επιβολή σωματικού πόνου στο παιδί είναι μορφές σωματικής τιμωρίας, και πλέον δεν επιτρέπονται από το νόμο (Ν. 3500/06, άρθρο 4).
3. Κανένα πρόσωπο που έχει στην ευθύνη του ένα παιδί, δεν έχει δικαίωμα να του επιβάλλει σωματική τιμωρία.
4. Οι γονείς έχουν την ευθύνη της διαπαιδαγώγησης των παιδιών τους και οφείλουν να τα μεγαλώσουν χωρίς να χρησιμοποιούν βία σε βάρος τους και χωρίς να προσβάλλουν την αξιοπρέπειά τους.
5. Η σωματική τιμωρία θίγει την προσωπικότητα του παιδιού.
6. Η σωματική τιμωρία δεν είναι αποτελεσματικό μέσο διαπαιδαγώγησης.
7. Ένα παιδί που μεγαλώνει με ξύλο, μαθαίνει να λύνει τα προβλήματά του με βίαιο τρόπο.
8. Η σωματική τιμωρία μπορεί να οδηγήσει σε σοβαρές μορφές κακοποίησης.
9. Ο διάλογος και η μη βίαιη διαπαιδαγώγηση είναι ο καλύτερος τρόπος για να μαθαίνει ένα παιδί τους κανόνες και τα όρια που χρειάζεται στη ζωή του.
10. Είναι στο χέρι μας να βγάλουμε το ξύλο και τη βία από τη ζωή των παιδιών.
Σάββατο, Οκτωβρίου 05, 2013Συντάκτης: Μαρία Κάπλα
Δεν υπάρχουν σχόλια:
Δημοσίευση σχολίου